Έφαρμοσμενη διατροφή μικρών μηρυκαστικών σε εντατικό σύστημα εκτροφής

Σε ζώα που εκτρέφονται σε εντατικό σύστημα υπάρχει η δυνατότητα να γίνει πλήρως ισορροπημένη διατροφή, με βασικό και συμπληρωματικό σιτηρέσιο. Η ποιότητα και η ποσότητα των χορηγούμενων ζωοτροφών εξαρτάται από το παραγωγικό στάδιο των ζώων (εγκυμοσύνη - γαλακτική περίοδος) και από το ύψος της γαλακτοπαραγωγής.

Ειδικότερα, ημερήσια χορήγηση 700 g μείγματος συμπυκνωμένων ζωοτροφών (καθαρή ενέργεια 7 MJ, πεπτές αζωτούχες ουσίες 140 g ανά kg) καλύπτουν τις ανάγκες παραγωγής ενός λίτρου γάλακτος με περιεκτικότητα σε λίπος 6,5%. Στο συμπληρωματικό μείγμα πρέπει να περιλαμβάνεται πάντα κατάλληλο πρόμειγμα  βιταμινών και ανόργανων ουσιών (ισορροπιστής). Όσον αφορά στις ανόργανες ουσίες, πρέπει να περιέχει Ca, Ρ, NaCI, Se, Ι, Co, Fe, Zn και S, όχι όμως Cu λόγω της αυξημένης ευαισθησίας των προβάτων στην εκδήλωση χάλκωσης.

Για την παραγωγή 1 L γάλακτος με περιεκτικότητα σε λίπος 7%, απαιτούνται καθαρή ενέργεια 4,9 MJ και πεπτές πρωτεΐνες 98 g. Αν η περιεκτικότητα σε λίπος είναι διαφορετική από 7%, χρησιμοποιείται ο παρακάτω μαθηματικός τύπος για την αναγωγή.

 Συμπληρωματικά πάντως και εφόσον υπάρχει διαθέσιμη έκταση, ακόμη και ζώα εκτρεφόμενα κατά το εντατικό σύστημα μπορούν να βοσκήσουν σε τεχνητούς λειμώνες. Έτσι μειώνεται το κόστος διατροφής τους.

Πριν από την περίοδο των οχειών εφαρμόζεται, επίσης, διατροφική τόνωση των ζώων ("flushing"), για τη βελτίωση της αναπαραγωγικής απόδοσής τους.

Σε εντατικό σύστημα εκτροφής, η ξηρή περίοδος πρέπει να διαρκεί τουλάχιστον δύο μήνες, προκειμένου να βελτιωθεί η θρεπτική κατάσταση των ζώων, οπότε χορηγείται το μείγμα εγκυμοσύνης. Αν τα ζώα είναι αδύνατα, γίνεται ενίσχυση τους, με αύξηση της χορηγούμενης ποσότητας τροφής ή της ενέργειας που περιέχεται σε αυτήν. Αν όμως η θρεπτική κατάσταση των ζώων είναι η ενδεδειγμένη (2½ ως 3½ ένα μήνα πριν τον τοκετό), τότε γίνεται συντηρητική διατροφή, αυξάνοντας την ποσότητα των χονδροειδών τροφών και μειώνοντας εκείνην των συμπυκνωμένων, επιδιώκοντας τη διατήρηση ή την ελαφρά μείωση της θρεπτικής κατάστασης των ζώων μέχρι τον τοκετό τους (2 ως 2½). Στη συνέχεια και 5 ως 10 ημέρες πριν από τον αναμενόμενο τοκετό, χορηγείται πλέον μείγμα γαλακτοπαραγωγής, αυξάνοντας σταδιακά και τη χορηγούμενη ποσότητά του.

Τους πρώτους τρεις μήνες της γαλακτικής περιόδου, χορηγείται στα ζώα ποσότητα τροφής που αντιστοιχεί σε μέγιστη γαλακτοπαραγωγή. Στη συνέχεια, η τροφή μειώνεται προοδευτικά, καθώς μειώνεται η ποσότητα του παραγόμενου γάλακτος. Τέσσερις μήνες μετά τον τοκετό, μπορεί να αρχίσει η διατροφική τόνωση των ζώων με αύξηση της χορηγούμενης στα ζώα ενέργειας ("flushing"). Ιδανικά, κατά την περίοδο των οχειών, τα ζώα πρέπει να βρίσκονται σε θρεπτική κατάσταση "3" ως "3½".

Αντίθετα, αν τα ζώα είναι ιδιαίτερα παχιά, τότε δύο ως τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη των οχειών, εφαρμόζεται περικοπή του σιτηρεσίου, ώστε τα ζώα κατά την περίοδο αυτή να έχουν τη σωστή σωματική κατάσταση. Με την έναρξη των οχειών γίνεται και διατροφική τόνωση των ζώων με την τροφή, ώστε να εμφανίσουν έντονα τη διάθεση για οίστρο.

Ηλίας Αλεξάνδρου Γιάννενας

Αναπληρωτής καθηγητής ΑΠΘ

Διευθυντής Εργαστηρίου Διατροφής

Τμήμα Κτηνιατρικής

Σχολή Επιστημών Υγείας

Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης